Zaman Genişlemesi

Özel Görelilik Teorisi

Özel Görelilik Teorisi, özetle zaman genişlemesi olayını ve ışık hızına yakın hızlardaki nesnelerin fiziğini açıklar. Teorinin üç temel sonucu şunlardır:

• Işık hızı evrende mümkün olan en büyük hızdır. Ve bütün gözlemciler hareketlerinden bağımsız olarak ışığın hızını aynı ölçerler. Albert Einstein bu ifadeyi görelilik prensibi olarak şu şekilde ifade etmiştir: Bütün temel fizik kanunları ivmelenmeyen gözlemciler için aynıdır.
• Evrende bütün hızların ona göre ölçülebileceği sabit bir referans noktası yoktur. Başka bir deyişle evrende neyin hareket edip neyin durduğunu söylemenin herhangi bir yolu bulunmamaktadır. Sadece cisimlerin birbirlerine göre göreli hızlarından bahsedilebilir.
• Uzay ve zaman birbirlerinden bağımsız olarak ele alınamaz. İkisi uzay-zaman adındaki tek bir yapıdır. Ayrıca evrensel bir zaman kavramından da bahsetmemiz mümkün değildir. Gözlemcilerin birbirlerine göre göreli hızlarına bağlı olarak zamanın akış hızı değişir.

Zaman Genişlemesi Nedir?

Zamanın genişlemesi, hıza bağlı olarak zamanın büyüklük olarak farklı algılanmasıdır. Uzay mekiği üzerindeki saatler Dünya’daki referans saatlerinden biraz daha yavaş çalışabilir. GPS ve Galileo uydu saatleri biraz daha hızlı işlerken yeryüzündeki atomik saatler ve uzaydaki küçük eşitsizliklerin bu tür zaman genişlemeleri defalarca  kanıtlanmıştır. Yerçekimi veya hızın ya da farklılıklara sebep olacak şekilde doğanın kendi kanunları nedeniyle (yani uzay-zaman) zaman vardır. Her biri farklı şekillerde zamanı etkiler.

DÖNÜŞÜM KATSAYISI= 1/KAREKÖK (1-V2/C2)

GENİŞLEMİŞ ZAMAN = DÖNÜŞÜM KATSAYISI X HAS ZAMAN

İki çalışan saatin farklı hızlarda hareket ettikten sonra farklı zamanları rapor etmesi zaman genişlemesini açıklıyor. Örneğin, astronotlar görevden geriye döndükleri zaman, yer üzerinde kalmış olmalarına göre yaşları daha küçük olmaktadır. Ve GPS’i uzay-zamanın benzer eğilmesine ayarlamak gerekir, çünkü uydular dünya sistemleri ile koordine çalışır.

Zamanın genişlemesi Einstein tarafından ileri sürüldükten 13 yıl sonraya kadar, ispat edilememiş bir kuram olarak kaldı. Daha sonra, bu gecikmenin gerçek fiziki örnekleri, bilim adamları tarafından parçacık fiziğinde gözlenmeye başlandı. Örneğin, mezon adı verilen ve kütleleri elektron ve proton kütlelerinin arasına isabet eden, atomdan daha küçük bir takım parçacıkların parçalanmasında buna rastlanır. Normal koşullar altında bu parçacıklar son derece kısa ömürlüdür; kendiliklerinden elektron ve nötrinoya ayrılırlar. Fizikçiler, ışık hızına yaklaşan son derece yüksek hızlarda bu parçalanmanın bir miktar geciktiğini saptamışlardır.

Bu makale de ilginizi çekebilir: Zaman Nasıl Durdurulur?

Siz de zaman genişlemesi hakkındaki düşüncelerinizi yorum kısmından paylaşabilirsiniz…

Son Düzenlenme: 23 Aralık 2023