Kimi Kurtarırsın?

Düşmekte olan bir uçakta tek kişilik bir paraşütünüz var; Paraşütü hamile olan eşinize mi, fiziksel olarak engelli olan oğlunuza mı verirdiniz yoksa kendiniz mi kullanırdınız? Bu durumda olsan kimi kurtarırsın?

Toplumun bekası, ileri de isyan çıkıp çok sayıda ölüm yaşanmasın ve devlet baki kalsın diye çocuk yaşta şehzadelerin katline fetva verilmiştir. Öyle denir. Öldürülmeliydi diyenler olduğu gibi çoğunluk bu yapılanları tasvip etmemektedir. Masum bir canı almak inanca göre çok büyük günah olup Kuran’da; yok yere mazlum bir cana kıyanın ebedi cehennemlik olduğu belirtilmiştir.

Bazıları çocuk yaşta şehzadelerin katlini savunmamakla beraber o günün koşullarına göre konunun göz önüne alınması gerektiğini belirtirler. Kısaca empati yapılması istenir.

Gelin birkaç soru ile empati yapalım:

• Bir insan düşünün, karşısında batmakta olan iki sandal var. Birinin içinde beş çocuk, bir diğerinin içinde kendi çocuğu mahsur kalmış durumda. İki sandalı aynı anda kurtaracak zamanı yoktur. Siz olsanız hangisini kurtarırdınız?
• Bir hastane de çalışan bir doktorun yaşlı bir hastası ve çabucak organ bulunmaz ise ölecek 5 ayrı hastası vardır. Yaşlı hastasının organlarının bu 5 hastaya hayat vereceğini bilen bir doktor hastasının ölmesine izin vermeli midir?
• Freni boşalmış bir dolmuşun önünde iki yol vardır. Birisi duvara çıkmakta, diğerinin üzerinde ise bir çocuk  durmaktadır. Şoför dolmuşu ya duvara sürüp kendisiyle birlikte 5 yolcunun da ölümüne sebep olacak ya da  çocuğun üzerine sürüp kendini ve yolcularını kurtarmakla beraber çocuğun ölümüne sebep olacaktır. Şoför siz olsa idiniz ne yapardınız?

Doktor ve hasta konusunda alınacak organ başkasının rızası olmadığından ve izinsiz alınması hırsızlığa gireceğinden bu konuda seçim yapmak  biraz daha kolay gibi ve şu an zaten uygulanmakta olan da o yaşlı hastayı yaşatmaktır. Ama organları 5 değil de 5000 kişiye can verecek olsa ya da tüm insanlığa o vakit ne yapacağız?

Yukarıdaki empati sorularında şu karar daha doğrudur ya da daha etiktir demek çok güç.

Peki yukarıda ki örneklerde yer alan insanlar değil de hayvanlar olmuş olsa idi neyi tercih ederdik?

Hayvanlar da canlıdır. Ancak biz yukarıdaki ikilemlerde hasta ineği kurban ederdik ve 5 ineği canlı tutmayı seçerdik; sakat boğayı bırakıp hamile ineğe paraşüt takardık; kamyonu kuzunun üzerine sürüp 5 koyunu kurtarırdık.

Bu gibi durumlardan biri ile karşı karşıya kalmış olsan kimi kurtarırsın? Düşüncelerinizi yorum kısmından paylaşabilirsiniz…

Son Düzenlenme: 23 Aralık 2023